*శాంతి (ఛందస్సు )

 

పంజలి ప్రభ

సమయమూ వ్యర్ధమూ - చేయుటే ఎందుకూ
విజయమే స్వర్గమూ   - దైవమే దీవెనా
జయమునే కోరుటే  -  భావమే అర్ధమే
భయమునే వీడుటే - ప్రేమనే పొందుటే    

ధవళ - 
tlacina pani


ఆధారము - హేమచంద్రుడు (ఊర్వశి), జయకీర్తి (కౌముది), దుఃఖభంజనకవి (పరివృఢము) నడక - ఖండగతి 

పరివృఢము (ఊర్వశి, కౌముది) - న/త/త/త/గ IIIU UIU – UIU UIU 
13 అతిజగతి 2344 

రమణుఁడే దూరమై - రాక యిందుండఁగా 
తిమిరమం దుంటి నే - దీధితుల్ వద్దుగా 
భ్రమలలో మున్గి నే - బాధతోఁ దేలితిన్ 
సుమము లింకెందుకే - శోకమే నాదిగా 

అమల పుష్పమ్ములన్ - హారముల్ గ్రుచ్చనా 
కమల నేత్రమ్ములన్ - గావ్యముల్ వ్రాయనా 
విమల నీకివ్వనా - ప్రేమ పీయూషమున్ 
మమత నిండారఁగా - మాటలే రావుగా 

పరివృఢా నీకు నా - వందన మ్మిత్తురా 
వరద నీ రాకతో - పావన మ్మౌదురా 
చరణ రాజీవముల్ - చాలు నా మన్కికిన్ 
సరళ రాగమ్ముతో - స్వామి నేఁ బాడెదన్ 

చిబుకమం దుండెనే - చిన్న యా మచ్చలో 
సొబగులే సోనలై - సుందరీ పారెనో 
కుబుసమం దాడు యా - కోడె నాగమ్ములోఁ 
బ్రబలెఁగా నంద మా - పాము కాటేయునో 


పథ్యా (ప్రథితా, వసుధా, మంజరీ) - 

ఇది కూడ పంచ మాత్రల వృత్తమే. ఇందులో చివరి రెండు గణములు స్రగ్విణిలోవలె ర-గణములు. మొదటి రెండు పంచ మాత్రలు - సల, భలములు. ఇది వృత్తరత్నాకరములో, జయకీర్తి చందోనుశాసనములో పేర్కొనబడినది. క్రింద నా ఉదాహరణములు - 

పథ్యా (ప్రథితా, వసుధా, మంజరీ) - స/జ/స/య/లగ IIUI UIII – UIU UIU 
14 శక్వరి 4844 

రమణీయమైన శుభ - రాత్రిలోఁ బ్రేయసీ 
కమనీయమైన కల - కంఠమున్ బాడుమా 
విమలమ్ము గీతికలు - ప్రేమ గంగా నదుల్ 
సమమిందు దీనికగు - సామ నాదమ్ములే 

కన నిప్పు డీవసుధఁ - గాంచఁగాఁ గాంచన 
మ్మన నౌను పత్రముల - యందమౌ రంగులన్ 
మనమిందుఁ గోరె నిను - మాలతీ మంజరుల్ 
విను మిందుఁ బద్యమున - విచ్చె నా వాక్కులై 

తను విప్డు సన్నగిలెఁ - దప్తమై పథ్యమున్ 
దిన నౌనె కమ్మఁగను - తీవ్ర రూక్షమ్ములో 
ననిశమ్ము దల్తు నిను - నాశతోఁ బ్రేమతోఁ 
గనిపించ దెందులకు - కాంతితోఁ బథ్యముల్ 
(మొదటి పథ్యము జ్వరములో ఇవ్వబడు ఆహారము, రెండవ పథ్యమునకు అర్థము మార్గము) 

వెలిగించు దీపమును - వేగ మీ చీఁకటిన్ 
గలిగించు స్వర్ణమయ - కాంతి చాపమ్ములన్ 
దొలగించు బాధలను - తూర్ణమై నాదు మై 
పులకించు నీ వసుధఁ - బూర్ణ మోదమ్ముతో 

విధేయుడు - జెజ్జాల కృష్ణ మోహన రావు

om sri ram- sri matrenama:

*శాంతి లేక (ఛందస్సు )

శాంతి లేదు నిన్ను చూడగా 
బ్రాంతి చెందె నీవు ఉండినా
కాంతి రాదు మానసమ్మునా
వెల్తి నాలో వేద నమ్ముగా

నవ్వు లేక నల్గి పోతినే 
పువ్వు చూసి ముర్సి పోతినే 
ఇవ్వు అన్న ఇవ్వ పోతివే  
కొవ్వు అన్న నోరు విప్పలా

ప్రేమ నీదె సృష్టికిన్ సదా
వాణి నీవే  విధ్యకిన్  సదా
జ్యోతి  నీవే భూతలమ్ము పై
స్వాతి నీవే మబ్బు లమ్మపై

సిద్ది పొంద లేక ఉంటినే
బుద్ధి చిన్న బోయి ఉంటినే   
చద్ది తిన్న భీతి గొంటినే
ఇచ్చి పుచ్చు కుంటే మంచిదే 

వట్టి మాట ఇప్పు డేందుకే
గట్టి మూట పట్టి తీస్తివా
తట్టి లేప నిద్ర రాదులే
మట్టి నమ్మే బ్రత్కు నాదిలో

జ్యోతి నీవె భూతలమ్ముపై
భాతి నిచ్చు భాస్కరా రవీ
హేతువీవె సృష్టికిన్ సదా
చేతనమ్ము జీవితమ్ములో
--((*))--


నేటి కవిత  - ప్రాంజలి ప్రభ  
రచయిత : మల్లాప్రగడ  శ్రీదేవి రామకృష్ణ   
ఓ మనిషీ!  తెలుసుకో   
ఓ మనిషీ!! తెలుసుకొని మసలుకో 

చేష్ట వెనుక చేవ ఎంతో?
ప్రేమ వెనుక ఆశ ఎంతో?
మాట వెనుక భక్తి ఎంతో ?
మంచి వెనుక చెడ్డ ఎంతో ?

సారం వెనుక సాధన ఎంతో?
వేషం వెనుక వేతన ఎంతో ?
మౌనం వెనుక మోసము ఎంతో ?
గానం వెనుక గాత్రము ఎంతో ?

ప్రశంస వెనుక ప్రతిభ ఎంతో?
ప్రలోభ వెనుక ప్రభొధ ఎంతో 
ప్రవేశ వెనుక ప్రభవ మెంతో 
ప్రమాద మెనుక  ప్రజలు ఎంతో   

అందం వెనుక పొందిక ఎంతో?
దాహం వెనుక ఆకలి ఎంతో ?
లాభం  వెనుక నష్టము ఎంతో ? 
స్నేహం వెనుక దానము ఎంతో ? 

పంట వెనుక పరిశ్రమ ఎంతో?
మంట వెనుక ఒకక్రియ ఎంతో 
వంట వెనుక  నిజభృతి  ఎంతో 
గంట వెనుక గనస్రుతి ఎంతో 

కథనం వెనుక మథనం ఎంతో?
మురిపం వెనుక వినయం ఎంతో ?
పరువం వెనుక  నరకం ఎంతో ?
ప్రణయం వెనుక ప్రళయం  ఎంతో ? 

విజయం వెనుక వినియోగం ఎంతో?
ఫలితం వెనుక పనియోగం ఎంతో ?
చరితం వెనుక కధయోగం ఎంతో ?
వినయం వెనుక విధియోగం ఎంతో ?

ప్రగతి వెనుక ప్రయాసం ఎంతో?
ప్రతిన వెనుక  ప్రమాదం ఎంతో 
ప్రజల వెనుక ప్రమోదం ఎంతో 
ప్రతిభ వెనుక ప్రయోగం ఎంతో 

నిజం వెనుక నిజాయితీ ఎంతో?
గళం  వెనుక సరాగమే  ఎంతో ?
దళం వెనుక దయాగుణం ఎంతో ?
భయం వెనుక మనోజవం  ఎంతో ? 

జీవితం వెనుక జీవితార్థం ఎంతో?
కీలకం వెనుక కామితార్ధం ఎంతో 
లోలకం వెనుక లోభితార్ధం ఎంతో 
భొజనం వెనుక ఆశపాశం  ఎంతో 

ఓ మనిషీ!  తెలుసుకో   
ఓ మనిషీ!! తెలుసుకొని మసలుకో 


**** *** *****